???item.export.label??? ???item.export.type.endnote??? ???item.export.type.bibtex???

Please use this identifier to cite or link to this item: https://tede.ufam.edu.br/handle/tede/10482
Full metadata record
DC FieldValueLanguage
dc.creatorCruz, Rosane Gonçalves-
dc.creator.Latteshttp://lattes.cnpq.br/6694904982086296eng
dc.contributor.advisor1Bacury, Gerson Ribeiro-
dc.contributor.advisor1Latteshttp://lattes.cnpq.br/4977144104768440eng
dc.contributor.advisor-co1Melo, Elisângela Aparecida Pereira de-
dc.contributor.advisor-co1Latteshttp://lattes.cnpq.br/8365658032920898eng
dc.contributor.referee1Santos, Jonise Nunes-
dc.contributor.referee1Latteshttp://lattes.cnpq.br/9566675010402027eng
dc.contributor.referee2Soares, Narciso das Neves-
dc.contributor.referee2Latteshttp://lattes.cnpq.br/4171485954686374eng
dc.date.issued2024-09-25-
dc.identifier.citationCRUZ, Rosane Gonçalves. Saberes tradicionais e as práticas matemáticas das professoras indígenas de Iauaretê - Terra Indígena Alto Rio Negro/AM. 2024. 97 f. Dissertação (Mestrado em Educação) - Universidade Federal do Amazonas, Manaus (AM), 2024.eng
dc.identifier.urihttps://tede.ufam.edu.br/handle/tede/10482-
dc.description.resumoNo contexto atual, consideramos que as práticas docentes realizadas pelas (os) professores indígenas dentro de seus territórios são essenciais para promover um ensino diferenciado, voltado para uma educação que valorize os saberes da tradição. A presente pesquisa é sobre a observação das práticas docentes de professoras indígenas que ensinam Matemática na Escola Estadual Indígena São Miguel, no Distrito de Iauaretê – Terra Indígena Alto Rio Negro. Assim, como objeto de estudo, propomos investigar os saberes da tradição presentes nas práticas matemáticas das professoras indígenas do Alto Rio Negro. Deste modo, indagamos: Em que termos da educação escolar indígena ocorrem as práticas matemáticas das professoras indígenas de Iauaretê? Para tanto, objetivamos compreender os saberes tradicionais mobilizados pelas professoras indígenas de Iauaretê que ensinam Matemática. O nosso estudo tem uma ligação direta com os acontecimentos humanos, na sua transformação social, uma vez que a nossa pesquisa vai lidar com as práticas docentes em Educação Matemática, da qual a nossa investigação se ancora na abordagem qualitativa, do tipo pesquisa etnográfica e teve a participação de duas professoras indígena que ensinam Matemática. A recolha das informações foi realizada por meio de percurso formativo, utilizando-se de entrevistas narrativas. Para a análise dos dados recorremos as narrativas oriundas do processo de empiria. Dentre os resultados obtidos, com relação as práticas docentes e os saberes da tradição evidenciamos que precisamos pensar em novas possibilidades de ensino da Matemática para colaborar no planejamento de ensino do conteúdo matemático a ser trabalhado na sala de aula. Apesar das professoras apresentarem algumas práticas voltadas para os saberes da tradição, percebemos que as iniciativas são poucas, e devemos buscar junto com o corpo docente da escola estratégias para o fortalecimento da educação escolar indígena. Desta maneira, buscamos fundamentar os saberes da tradição presentes nas práticas matemáticas entre povos de culturas distintas, neste caso, os povos indígenas do Rio Waupés, problematiza a importância da valorização cultural e social no ensino diferenciado da Matemática, trazendo as vozes das professoras indígenas, tomando como ponto de partida as suas práticas docentes, as histórias de suas comunidades, os meios econômicos, suas cosmovisões de mundo, seus saberes, e a importância da formação continuada dentro dos territórios indígenas, pois esses profissionais buscam fortalecer seus saberes e fazeres a fim de contribuir com o ensino nas escolas indígenas de seus povos e territórios.eng
dc.description.abstractIn the current context, we consider that the teaching practices carried out by indigenous teachers within their territories are essential for promoting differentiated education that values traditional knowledge. This research focuses on observing the teaching practices of indigenous teachers who teach Mathematics at São Miguel Indigenous State School, in the Iauaretê District – Alto Rio Negro Indigenous Land. Therefore, the study aims to investigate the traditional knowledge present in the mathematical practices of indigenous teachers in the Alto Rio Negro region. We ask: In what terms do the mathematical practices of indigenous teachers in Iauaretê occur within indigenous school education? To answer this, we aim to understand the traditional knowledge mobilized by the indigenous teachers of Iauaretê who teach Mathematics. Our study is directly linked to human events and their social transformation, as it deals with teaching practices in Mathematics Education. Our investigation is anchored in a qualitative approach, specifically an ethnographic study, involving the participation of two indigenous Mathematics teachers. Data collection was carried out through a formative process, using narrative interviews. For data analysis, we relied on narratives from the empirical process. Among the results obtained, regarding teaching practices and traditional knowledge, we highlight the need to consider new possibilities for teaching Mathematics to aid in the planning of mathematical content to be taught in the classroom. Although the teachers demonstrate some practices focused on traditional knowledge, we observed that these initiatives are limited, and there is a need to work with the school's teaching staff to develop strategies for strengthening indigenous school education. In this way, we seek to ground the traditional knowledge present in mathematical practices among peoples of different cultures, specifically the indigenous peoples of the Waupés River. This study problematizes the importance of cultural and social appreciation in differentiated Mathematics education, bringing forth the voices of indigenous teachers, taking as a starting point their teaching practices, the histories of their communities, their economic means, worldviews, knowledge, and the importance of continuous education within indigenous territories. These professionals aim to strengthen their knowledge and practices to contribute to education in the indigenous schools of their peoples and territories.eng
dc.description.abstractPo’terikharã wi’marã buerã ohpẽko di’takharã naã nisemahkarî khãsé, naã nisetisé amesüo wi’marã bue´sewiseripu bue’kãsé niîsa marî po’terikharã nisétise weopeokãse, ahkobohotikarã nisé niîsa. Tohowekã wi’marã bue’riwi’í yaí poeya mahkãpu São Miguel wametiriwi marî nisetisé bue’khasanoaparo. Tohowero a’tiro wahkukhasaro wasa: De’ro nisetiro me’rã po’terikharã nisetisé bue’sé bue’nosari wi’marã bue’rãnumia yaí poeya kharã? A’té bue’sé marî umukhori nuhku nisetisé me’rã behsewe ohaparã. Puarã wi’mara bue’rã poterikharã numiame’rã ohanoaparo a’té bue’sé. Tohonikã wi’mara bue’rã bue’sé, marî nisetisé bue’sé nimikã, ahpeyé matemática khase buesé wahkukãrô niîsa marî po’terikharã mahsisé tuhtuapehsakã. Tohowero á’to ohoasé mahsã me’rã ukũ ohamike niî. Tohowero po’terikharã kura matemática khãse mahsisé, naã mahkãri khiti mahsisé, ukũ amesüo bue’ma wi’marã bue’rã bue’riwipu po’terikharã di’tapü niîse.sai
dc.description.sponsorshipFAPEAM - Fundação de Amparo à Pesquisa do Estado do Amazonaseng
dc.formatapplication/pdf*
dc.thumbnail.urlhttps://tede.ufam.edu.br/retrieve/79005/DISS_RosaneCruz_PPGE.pdf.jpg*
dc.languageporeng
dc.publisherUniversidade Federal do Amazonaseng
dc.publisher.departmentFaculdade de Educaçãoeng
dc.publisher.countryBrasileng
dc.publisher.initialsUFAMeng
dc.publisher.programPrograma de Pós-graduação em Educaçãoeng
dc.rightsAcesso Aberto-
dc.subjectProfessores indígenas - Formaçãopor
dc.subjectIndígenas - Educação - Amazonaspor
dc.subjectIndígenas - Educação - Matemáticapor
dc.subject.cnpqCIENCIAS EXATAS E DA TERRAeng
dc.titleSaberes tradicionais e as práticas matemáticas das professoras indígenas de Iauaretê - Terra Indígena Alto Rio Negro/AMeng
dc.title.alternativeTraditional knowledge and mathematical practices of indigenous teachers from Iauaretê - Alto Rio Negro Indigenous Land/AMeng
dc.typeDissertaçãoeng
dc.description.infoEssa escrita é muito importante para a minha comunidade, nela contém escritas de fazeres, saberes e vivências dentro da Terra Indígena Alto Rio Negro, é um documento importante de valorização dos nossos conhecimentos tradicionais e o que podemos fazer para melhorar e alcançar a nossa tão sonhada efetivação da Educação Escolar Indígena.eng
dc.contributor.advisor1orcidhttps://orcid.org/0000-0002-1160-3187eng
dc.contributor.advisor-co1orcidhttps://orcid.org/0000-0001-6827-0566eng
dc.creator.orcidhttps://orcid.org/0009-0004-4864-3424eng
dc.contributor.referee2orcidhttps://orcid.org/0000-0003-0331-4497eng
dc.subject.userFormação continuadapor
dc.subject.userBue’sé weopeosésai
dc.subject.userContinuing Trainingeng
dc.subject.userProfessores indígenaspor
dc.subject.userEtnomatemáticapor
dc.subject.userSaberes Tradicionaispor
dc.subject.userAlto Rio Negropor
dc.subject.userPo’terikharã wi’marã bue’rãsai
dc.subject.userPo’terikharã mahsisésai
dc.subject.userYínnimã kãhsé di’tá.sai
dc.subject.userIndigenous Teacherseng
dc.subject.userEthnomathematicseng
dc.subject.userTraditional Knowledgeeng
dc.subject.userUpper Rio Negroeng
Appears in Collections:Mestrado em Educação

Files in This Item:
File Description SizeFormat 
DISS_RosaneCruz_PPGE.pdf1.95 MBAdobe PDFThumbnail

Download/Open Preview


Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.